De Linschoten-Vereeniging werd op 7 maart 1908 opgericht door een aantal historici, zakenlieden en oud-zeevarenden die zich bijzonder interesseerden voor het reisverhaal. Met Jan Huygen van Linschoten voor ogen, de man die aan het einde van de zestiende eeuw zijn reisgeschriften publiceerde en daarmee voor handelaars en avonturiers uit de Nederlanden de zeeweg naar Azië openlegde, wilden ze de fascinerende wereld van historische reizen ontsluiten en de bronnen hierover publiceren.
In Nederlandse en Belgische bibliotheken, archieven en particuliere verzamelingen liggen nog talrijke reisverhalen te wachten op ontdekking. In 2024 verscheen deel 124 in de reeks "Werken van de Linschoten-Vereeniging", over "een burgerman op avontuur" in Nederlands-Indië - en er staan nog een heleboel nieuwe projecten op stapel.

Fragment uit het reisjournaal van De Swarte Leeuw

De Linschoten-Vereeniging telt nu meer dan 500 enthousiaste leden die allemaal geïnteresseerd zijn in maritieme geschiedenis, cartografie en ontdekkingstochten, of die gewoon graag met een mooi boek in de hand in gedachten over land en zee meereizen. Door lid te worden van de Linschoten-Vereeniging steunt u deze doelstelling en maakt u het mogelijk dat bijzonder historisch erfgoed toegankelijk wordt gemaakt. In ruil daarvoor kunnen leden aan een voordelige prijs publicaties van de Linschoten-Vereeniging kopen. Leden worden natuurlijk ook uitgenodigd voor de activiteiten van de vereniging, zoals de jaarlijkse voorstelling van een nieuw deel in de reeks Werken, op een historisch verantwoorde locatie en omkaderd met een toepasselijke lezing of tentoonstelling.

 Hoe het in 1908 begon

 Het was zaterdagmiddag, 22 februari 1908. Acht heren ontmoetten elkaar in de Haagse residentie van zakenman en Perziëkenner Albert Hotz. Samen met uitgever Wouter Nijhoff had deze het plan opgevat om een genootschap op te richten dat "de uitgave zou bezorgen van oude Nederlandsche reizen".
Iets meer dan een week later was de Linschoten-Vereeniging een feit.

Linschoten en plantkunde, hebben die iets met elkaar te maken? We zouden haast zeggen: ja, natuurlijk! In zijn Itinerario nam Jan Huygen van Linschoten veel informatie op over de flora, fauna, en geneeskrachtige kruiden en planten van India. Hij nam deze gegevens veelal over van anderen, maar zijn bronnen noemt hij niet.

Misschien horen we er iets meer over tijdens de honderdzeventiende Algemene Ledenvergadering op 28 juni 2025. We zijn dan te gast in de Hortus botanicus in Leiden.

Op zaterdag 16 november 2024 vond de presentatie plaats van deel 124 in de reeks Werken van de Linschoten-Vereeniging. "Een burgerman op avontuur. Herinneringen en schetsen van de reis van Jan Jacob Bertold naar Nederlands-Indië, 1818-
1819" is bezorgd door Sjoerd de Meer.

Bertold werd geboren op het Amsterdamse eiland Kattenburg, waar veel scheepsbouwers, havenarbeiders en zeemanslieden woonden. Zijn vader, een Duitse immigrant, was broodbakker, maar Jan Jacob wilde avonturen beleven en koos voor de zee. Hij leerde het zeemansleven in de praktijk en klom op tot tweede stuurman. Hij maakte reizen naar de Oostzee, Frankrijk, Suriname en als laatste, in 1818-1819, naar Nederlands-Indië. Daarna vestigde hij zich als winkelier in tabak, thee en koffie en later als tabaksfabrikant in Amsterdam. In 1856 vertrouwde hij zijn herinneringen aan de reis naar Nederlands-Indië toe aan het papier. Het is het verhaal van een ‘burgerman’ die op elke bladzijde zondigt tegen de spellingregels, maar boeiend, eerlijk en droogkomisch schrijft. Hij bezocht onder andere Kaapstad en de omgeving van Batavia. In zijn tekst nam hij 45 aquarellen en twee tekeningen op die samen een mooi beeldverhaal vormen. Bertolds geïllustreerde reisverhaal wordt nu uitgegeven met een inleiding en annotaties. Het vormt een belangrijke bron voor de kennis van de vroeg-negentiende-eeuwse geschiedenis van de Nederlandse vaart op Indië.

Dit unieke egodocument wordt bewaard in de collectie van Het Scheepvaartmuseum te Amsterdam. Het is al ruim dertig jaar geleden ‘ontdekt’ door de bezorger, Sjoerd de Meer. Al die jaren bleef het handschrift aan hem trekken en nu verschijnt het dan eindelijk in boekvorm. Het is meteen een goede gelegenheid voor de Linschoten-Vereeniging om ook weer eens naar Het Scheepvaartmuseum te trekken.

Deze middag werd georganiseerd in samenwerking met de Vereeniging Nederlandsch Historisch Scheepvaart Museum.

Na een gezamenlijk congres in 2019, organiseren de Hakluyt Society en de Linschoten-Vereeniging opnieuw een evenement. De workshop "The Futures of Travel Editing" wil een brede discussie op gang brengen over de uitdagingen, mogelijkheden en nieuwe richtingen in het uitgeven en publiceren van historische reisverslagen, de kerntaak van beide verenigingen.
De workshop vindt plaats in de Royal Asiatic Society in Londen (locatie), op vrijdag 4 July 2025 en kan ook online gevolgd worden.